Претстоечки состанок со министрите

На 21 јануари 2009, во х. Александар Палас ќе имаме средба со министрите за информатичко општество и за образование, како и со други функционери од овие институции.
Еве ги нашите (на ИКТ комората) тези за разговорот, чија тема е Едукативни содржини во образованието.
Се надевам дека ќе прифатат да зборуваме за ова. Ќе видиме како ќе помине, па ќе известам натаму...
[Кликнете на „Читај повеќе“ за да ги видите тезите...]

1. Предлагаме апликациите за образовни потреби да не се набавуваат од конкретна компанија со која ќе се склучи договор, туку процесот да биде посличен на оној со кој се избираат учебници. Тоа значи да биде објавен конкурс за набавка (тендер), но од понудените решенија да биде избрано најдоброто.
Се разбира, претходно треба да се објават стандарди според кои ќе мора да биде изработен софтверот, да биде составена рецензентска комисија (составена од претставници од образованието, но и од ИТ компаниите), итн.
Исто така, сметаме дека апликациите не треба да се набавуваат строго од компании, туку да можат да учествуваат и независни автори или група на автори.
Со вакво постапување, ќе може да се добие поголем квалитет на изработените решенија, поради објективната и транспарентната конкуренција.

2. Изработените програмски решенија мора да бидат проследени со вградени системи за помош за наставниците и учениците, а истите да бидат поставени и он-лајн, на званичен сајт на Министерството за образование. Системот за помош мора да биде дел од процесот на рецензија и да биде оценуван и неговиот квалитет. Се разбира, мора да биде мулти-лингвален.

3. После прифаќањето на одредено апликативно решение во образовниот процес, тоа веднаш би требало да биде ставено во public domain, и да биде слободно за преземање од интернет. Исто така, можеби вреди да се размисли понудените решенија за иста тема да бидат рангирани, па така неизбраните решенија сепак на некој начин да бидат достапни до корисниците како незванични и незадолжителни материјали.

4. Од особена важност е во програмските решенија да се употребуваат соодветни информатички изрази. Бидејќи знаеме дека во тек е изработка на лексикон на ИТ изрази, можеби треба да се причека прво тој да биде утврден, па потоа да се објавуваат конкурсите за програмски решенија.
Што се однесува до лексиконот, а и воопшто, процесот на преведување на постоечките информатички содржини, сметаме дека јавноста е недоволно вклучена и дека процесот мора да биде многу потранспарентен. Имено, потребно е да се воспостави јавно достапен сајт на кој ќе биде поставена досега сработеното, а притоа да се овозможи јавноста да може да дава свои предлози и придонеси. Процесот треба да биде модериран, можеби на начин сличен како кај Википедија, за да се обезбеди фокусирање на проблематиката.

5. Во продолжение, што се однесува до процесот на преведување на системски софтвер и странски апликации (оперативни системи, интернет пребарувачи, офис пакети и сл.), сметаме дека начинот кој досега е спроведуван во соработка со USAID е сосема погрешен и контра-продуктивен.
Грешката, според наше согледување, се состои во тоа што на овој процес му е пријдено слично како на процесот на преведување на книги и слични материјали. Не е земено предвид дека софтверот е материја која постојано се надградува, постојано се издаваат нови верзии, па преводот – во еден вака статично поставен процес – брзо застарува.
Државата мора да размисли и да воспостави само-одржувачки процес на преведување на овие содржини, со употреба на волонтери и пошироката јавност. Ваков систем веќе има воспоставено во Слободен софтвер Македонија, впрочем, и сегашните преводи доаѓаат од таму.
Државата треба да воспостави (можеби и платени) координатори на преведувачките групи, финансиски и организациски да ги поддржи при секоја новоиздадена верзија и со тоа да обезбеди континуитет во преведувањето.
Објавувањето на нов тендер за превод при секоја нова верзија е сосема спротивнона духот на софтверот и неговата динамика на издавање.

6. Следна точка е безбедноста на компјутерските мрежи во училиштата и заштита на учениците од несоодветни содржини на Интернет. Сметаме дека досега воопшто не е обрнато внимание на оваа проблематика, и школските компјутерски мрежи се изложени директно на Интернет. Нема никакви firewall заштити, заштита од малициозни програми, а особено нема филтрирање на содржините од, на пример, порнографски содржини, сајтови на кои се шири омраза, сајтови со пиратирани содржини (музика, филмови, софтвер), а тука треба да свклучат и сајтови кои не се дел од општо-образовниот процес.
Држават мора да воспостави стандарди за решавање на овие проблеми и тие да бидат ригоросно спроведувани во секое училиште.

7. За крај, би сакале да го изразиме своето незадоволство од тоа како се водат овие проекти за имплементација на информатичката опрема и наставните содржини. Сметаме дека многу од нашите стручни укажувања не се земаат предвид, а поради нивното игнорирање се направени многу грешки кои сега тешко се поправаат и чинат многу пари, а изгубено е и драгоцено време во имплементацијата.
Ваквите собири се многу корисни за избегнување на вакви проблеми, секако, под услов државните институции да применуваат барем дел од нашите добронамерни совети, бидејќи не е спорно дека ИТ компаниите од Македонија, барем во овие прашања, имаат огромно знаење и стручност.